Wie kan een duidelijke uitleg geven of ik via DNA-onderzoek kan ontdekken waar de overgrootmoeder van mijn moeder haar afkomst ligt/lag? Dat zou in Afrika moeten zijn aangezien ze als slavin de moeder werd van mijn overgrootvader.

De lijn is dus: ikzelf->mijn moeder->haar vader->diens vader->diens moeder (de slavin)* rond 1803/1804.

Van mijn moeder's moederskant komt de familie bijna allemaal uit Suriname, allemaal met roots uit Afrika vermoed ik.

Bij My Heritage heb ik de DNA-test laten doen, maar hoe kom ik daar nou verder mee?

Beste RobertMary

Zoals we anderhalf jaar geleden al bespraken

  biedt een autosomale test met zoveel gekleurde voorouders geen enkele duidelijkheid. Je krijgt dan een etniciteit voorgeschoteld waarin bijvoorbeeld 30% Afrikaans zit, mogelijk onderverdeeld in verschillende gebieden, maar daaraan hangen geen naamkaartjes. Je zal die gebieden dus aan geen enkel specifieke voorouder kunnen toewijzen. Maar nu je desondanks een test hebt laten doen en dan nog wel bij MyHeritage

, ben ik wel benieuwd welke en hoeveel "Afrikaanse etniciteit" je is toebedeeld. Zou je dit even willen laten weten ?

Los daarvan zal MyHeritage je "matches" hebben verstrekt met andere testpersonen, waarmee je een beetje DNA deelt. Daar zitten veel schijnmatches tussen. Begin daarom met de matches met de hoogste percentages en meeste cM overeenkomst. Het is dus de bedoeling dat je contact met die personen opneemt (ik vrees dat je daarvoor moet betalen). Als je geluk hebt krijg je een reactie en als je nog meer geluk hebt is die reactie van iemand die net als jij, zijn kwartierstaat heeft uitgezocht. Heel misschien vertonen beide kwartierstaten een gemeenschappelijke voorouder, hopelijk van jouw moeders kant. Als je al zoveel geluk hebt én je match stamt ook af van jouw betovergrootmoeder(de slavin), dan heb je wel leuk een verre cousin getroffen, maar dan…  vrees ik dat die cousin met dezelfde vraag zit als jij !

Dag meneer Sprangers, ik zal proberen die gegevens hier mee te sturen. Een bijlage kan hier niet bij, dus ik zal proberen het te kopiëren.

Europa                                   50,0%

Noord- en West-Europees     38,4%

Asjkenazisch Joods                  6,9%

Zuid-Europa                            4,7%

Iberisch                                     4,7%

Afrika                                     47,3%

West-Afrika                            40,8%

Nigeriaans                              22,0%

Sierra Leoons                         18,8%

Oost Afrika                                6,5%

Keniaans                                   6,5%

Midden-Oosten                        2,7%

              100,0%

Ik hoop dat u hier voldoende gegevens heeft. Ik heb het wel eerst even op een word documentje geplakt en het daar bewerkt. Want regelrecht hier geplakt, dan zag ik niets, alleen maar rode pijltjes als ik over het lege veld ging met de muis.

Graag hoor ik weer van u. Ik weet echt niet hoe nu verder te zoeken. Van mijn moeder's moeder's kant zijn alle voorouders gekleurde mensen, zover ik weet. Er zit wat Portugees in heel in de verte, en verder ook afstammelingen van slaven. Maar de grootvader van mijn moeder was een kind van de slavin van mijn betovergrootvader die in Amsterdam was geboren, een Nederlandse man met voorouders uit Almelo en de buurt van Bentheim (Duitsland). De slavin was een zwarte vrouw, gedoopt bij de EBG, haar drie kinderen werden gedoopt bij de Lutherse kerk, omdat zij halfbloeden waren.

Van mijn vader's kant was mijn grootvader een Nederlandse man uit Den Helder en mijn grootmoeder een lichtgekleurde Surinaamse (ook met slaven-voorouders).

Vriendelijke groeten, Robert Sanstra.

. 

Beste Robert, zullen we mekaar maar tutoyeren?

Hartelijk dank dat je je etniciteit met het stamboomforum wilt delen. Ik heb zelf nog nooit een DNA test gedaan, maar heb vroeger goed opgelet in de biologieles en volg de discussies op dit DNA forum met aandacht. Het is interessante materie waarbij de commerciële test aanbieders helaas meer beloven dan ze kunnen waarmaken. Maar ik leer nu dat MyHeritage toch wel meer dan één Afrikaanse etniciteit onderscheidt. Kennelijk is dat onlangs uitgebreid; de hyperlink die ik hierover gaf in oktober 2018, toen we jouw afkomst al uitgebreid bespraken, deugt dus niet meer. Wel bestaat er nog steeds veel twijfel over de waarde van dergelijke genealogische DNA tests, met name over de interpretatie en definitie van "etniciteiten".

Jij hebt 3 Afrikaanse etniciteiten toebedeeld gekregen: 22% Nigeriaans, 18,8% Sierra Leoons en 6,5% Keniaans. Een klein deel van je NW-Europees DNA zou wel eens (voor zover niet in je kwartierstaat aan te wijzen) van Nederlandse slavenhandelaren of slavenhouders afkomstig kunnen zijn via slavinnen in de 17e en 18e eeuw. Dat zou ook kunnen gelden voor je 2,7% DNA uit het Midden Oosten en je 4,7% Iberisch DNA (je Portegese voorouder? of was dat wellicht een Sefardische Jood?). Neem de percentages niet te nauw; je eventuele broer of zus kan heel andere percentages (en zelfs andere etniciteiten) hebben geërfd.

Even los van de test: jij hebt van elk van je 16 betovergrootouders gemiddeld 6,25% DNA geërfd (met elke generatie halveert hun percentage). Zo heb je statistisch gezien van de slavin slechts ca. 6% DNA. Het is erg verleidelijk om te denken dat zij degene was die de 6,5% Keniaanse etnicteit inbracht, maar dit is te kort door de bocht. Die 6,5% kan net zo goed van een van je andere gekleurde voorouders komen. Om daarover iets zinnigs te zeggen moet je eerst je complete kwartierstaat via archiefonderzoek zo diep mogelijk uitzoeken. Ik krijg de indruk dat je dat nog niet volledig gedaan hebt (met ca.50% Afrikaanse voorouders is dat waarschijnlijk ook niet goed mogelijk). Maar zelfs al zou het je lukken, dan nog moet je beseffen dat DNA gehusseld in willekeurige verhoudingen en zonder naamkaartjes wordt doorgegeven. Daarom kan het zijn dat er bij jou nog nauwelijks DNA van de slavin is overgebleven of juist veel meer dan 6%. Daarbij komt dat MyHeritage jouw DNA niet vergelijkt met het DNA uit de tijd van de slavin, maar met samples van hun andere hedendaagse cliënten die zeggen Keniaanse, Nigeriaanse of Sierra-Leoonse voorouders te hebben,

Jouw "6,5% Keniaans" zal waarschijnlijk een optelsom zijn van stukjes DNA van verschillende van je voorouders, omdat weinig Kenianen 100% Keniaans zullen zijn. En dat geldt m.m. ook voor je andere etniciteiten.

Dit alles gezegd hebbend, zou je kunnen concluderen dat o.b.v. de percentages van MyHeritage er statistisch gezien ca.43% kans is dat jouw betovergrootmoeder(de slavin) uit Nigeria kwam en dat er ca.37% kans is dat zij uit Sierre-Leone kwam. MyHeritage onderscheidt vast geen aparte etnicineit voor alle tussenliggende landen, dus misschien is het beter om te zeggen dat er 80% kans is dat deze betovergrootmoeder van de Goudkust afkomstig was. Maar vermoedde je dit al niet? Immers, de meeste zwarte slaven kwamen uit die streek.

Goed idee, we zullen elkaar tutoyeren. Wat de stamboom betreft, we zijn al lange jaren bezig met de stambomen. Intussen druk doende een boek te maken met 2 heel verre neven Bartelink. Morgen krijgen we de proefdruk ter controle. Het wordt echt een prachtig boek.

Maar de vraag naar de geboorteplaats en -datum van mijn regelrechte voormoeder blijft bestaan... Ik zou zó graag weten waar ze is geboren, in welk land in Afrika.. Zal ik een deel van de gegevens aan u sturen?  Die Portugese verre voorvader was in feite een Braziliaan uit Pernambuco, José De Freitas Sacoto, geboren ongeveer 1767 en op 25-07-1857 overleden in Suriname. Dat zou inderdaad een Sefardische jood kunnen zijn.

Maar dat is wel veel verder terug in de familie (Klaverweide), de familie van mijn moeder's moeders kant. Morgen ga ik alles nog eens goed doorlezen van wat u nu schrijft. Ik kom er nog op terug.

Vriendelijke groet, Robert

Beste Robert,

Ik weet uit ervaring dat het corrigeren van een drukpoef erg veel tijd en concentratie vergt, maar ik wil in afwachting daarvan alvast het volgende zeggen over je vraag: via de MyHeritage etniciteiten zul je nooit meer zekerheid krijgen over je betovergrootmoeder dan dat haar roots waarschijnlijk aan de Goudkust liggen. Ik begrijp dat je graag meer wilt weten, maar waarom zoveel belangstelling voor die ene betovergrootmoeder; je stamt toch net zo goed af van je 15 overige betovergrootouders? Ken je van ieder van hen dan wel hun herkomst?

Staar je niet blind op die zogenaamde etniciteiten. Het is dan beter om je op de matches te richten. En zijn er geen familieverhalen die je mogelijk op een spoor kunnen zetten? In mijn familie werd een sterk verhaal steeds als grap doorverteld, hoewel niemand het geloofde... totdat ik bij toeval een bevestiging vond bij mijn achttiende eeuwse voorvader.

Over matches gesproken: Is in deze stamreeks n° III. Eduard Joseph Sacoto Stuger toevallig een volle broer van jouw betovergrootmoeder(de slavin)? Zo ja, dan heb je heel veel geluk! Zo nee, dan nog loont het toch de moeite om via de contactbutton gegevens uit te wisselen met deze andere afstammeling van José de Freitas Sacoto. Let wel op dat hij 2 generaties verder verwijderd is, waardoor een eventuele autosomale DNA vergelijking met jouw DNA ingewikkeld wordt.

PS1 In aanvulling op wat ik 21.03.20 schreef over “interpretatie en definitie van etniciteiten” en “tussenliggende landen” wil ik ook even wijzen op https://faq.myheritage.com/nl/article/hoe-verken-ik-de-etniciteiten-kaart

PS2 Ik zie hier https://www.myheritage.nl/ethnicities/netherlands/country-ethnicity-distribution dat jouw etniciteiten veel gelijkenis vertoont met de Top15 van alle Nederlandse cliënten van MyHeritage. Je kan bijvoorbeeld zien dat “Iberisch” voor Nederlanders toch niet zo bijzonder is en dat mijn speculatie over een Sefardische voorvader dus voorbarig was, hoewel jouw 4,7% Iberische etniciteit wel van je Portugese voorvader José de Freitas Sacoto zou kunnen komen.

Voor dit moment: veel plezier met je boek

Dat ik zo graag meer over haar afkomst zou willen weten, is omdat zij de persoon is geweest die gezorgd heeft voor onze Surinaamse tak. De andere twee takken zijn die van de Vriezenveensche Rusluie waar ook Bartelink's bij waren (bv de zoon van Pieter Willem, mijn oudvader) en de andere tak: het nageslacht uit Hertme/Borne in Twente. Daar, uit die contreien komen de Bartelink's van oorsprong vandaan. Daarover gaat het boek waarmee we bezig zijn. Van mijn andere voorvaderen weten we inmiddels al heel veel meer.

mijn betovergrootvader Frederik was volgens de verhalen gek op zijn relatie, de slavin Judicque. Dat intrigeert en daarom zou je zoveel meer willen weten. Maar niemand kan dat nog vertellen. Alleen de kleine vondstjes die je soms via het archief aantreft. Maar ja, dit soort dingen staan daar niet vermeld.

Hartelijk dank voor alle uitleg. Wij gaan nog verder kijken en ook contact opnemen met de match De Freitas. Je weet maar nooit!

Vr. groet, Robert Sanstra

Robert. Ik had hier eerder een antwoord geschreven aan Chantal Mansveld die had ingebroken in jouw bericht. Maar haar vraag is daarna kennelijk door de moderator verwijderd. Reden waarom ik mijn eerdere tekst hier zelf ook maar verwijderd heb en nu toch even kan reageren op jouw laatste reactie.

Je schreef over je betovergrootmoeder(de slavin) "...Dat ik zo graag meer over haar afkomst  zou willen weten, is omdat zij de persoon is geweest die gezorgd heeft voor onze Surinaamse tak".  Maar volgens mij spreken we langs elkaar heen. Het DNA in je Surinaamse tak is toch niet alleen ingebracht door die ene betovergrootmoeder(de slavin)! Je vertelde immers eerder dat je ook o.a. Creoolse voorouders hebt; die hebben toch ook Surinaams 'bloed' ingebracht! Weliswaar waren zij getrouwd met een mannelijke afstammeling van je slavin-betovergrootmoeder, maar de voorouders van die Creoolse echgenotes hebben net zo goed gezorgd voor jullie Surinaamse afkomst. Zij behoren met evenveel recht een plaatsje te krijgen je kwartierstaat; sterker nog, zij hebben met z'n allen meer Afrikaans DNA ingebracht dan die ene bewuste betovergrootmoeder(de slavin). Dus vandaar mijn eerdere vraag of je alle 16 voorouders uit de vijfde generatie van je kwartierstaat kent. 

Je zou nog kunnen kijken op Gedmatch (gratis) en het tegen wat meer gespecialiseerdere databases afzetten, bijv Ethiohelix : 

Mijn resultaten daar als Europeaan, zonder commercieel meetbaar recente sub-sahara Afrikaanse afkomst (met Frans als referentie voor mijn Europese DNA) :

Dodecad Africa 9 is een andere die misschien interessant is. Tevens kun je je gegevens uploaden en kijken of er andere (Afrikaanse) mensen matchen in een behoorlijk grote database, misschien dat je daar verder mee kunt. 

hartelijk dank voor uw reactie. Waar kan ik mijn DNA-gegevens uploaden? Heeft u daar een exact adres van? Ik weet er nog zo weinig van hoe dat allemaal werkt.

Een beetje extra hulp kan geen kwaad. Blij met uw reactie in elk geval. Ik ging er van uit dat ik alleen gratis kon uploaden naar 23andMe of Ancestry. Maar zijn er nog die meer DNA tests hebben/gedaan in/voor bv Afrika?

Ik verneem het graag weer. Vriendelijke groet, Robert Sanstra.