stamboomforum

Forum logoArchiefinstellingen, bronnen en inventarissen » Betekenis oud Nederlands woordje "oft"



Profiel afbeelding
Het oud Nederlandse woordje oft lijkt een afkorting te zijn van het woord 'oftewel' en wordt in die context ook gebruikt in oude stukken. Maar kun je dat atijd zo, één op één, stellen? Gaat dit bijvoorbeeld ook op bij namen? Dus als er bijvoorbeeld staat: "Jan Pietersen oft van der Velde" houdt dit dan in dat het om ene Jan Pietersen van der Velde handelt die de ene keer als Jan Pietersen vermeld wordt en de andere keer als van der Velde?

J.W.Stolk - 10 mar 2015 - 10:37

Naar mijn mening kan het allebei zijn, het is ons woordje "of". In de als voorbeeld gegeven tekst bedoelt het wel dezelfde persoon, die onder twee namen bekend is.

Rodion Farjon

Rodion Farjon - 10 mar 2015 - 16:05

Tnx Rodion! Afbeeldingen zijn alleen zichtbaar als u bent ingelogd op het Stamboom Forum

J.W.Stolk - 10 mar 2015 - 18:15

de conclusie hierboven lijkt logisch maar kan "gevaarlijke" conclusie zijn

een bestaande achternaam is "Nathan ookgenaamd Cohen" 
deze staat als zodanig op paspoorten in die famile

echter, het betekent niet dat ze de soms de ene en soms de andere naam gebruiken,

het is één (samengestelde) achternaam 


hoe dat zit met "Petersen oft van der Velde" behoeft m.i. nader onderzoek  

grtn

Jan K. (genealinks.tk) - 10 mar 2015 - 19:07

op de site van http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/oft vond ik deze beschrijving: oft* [dikwijls] {ofte 1477} oudsaksisch oft(o)oudhoogduits oftooudfries oftaoudengels oftoudnoors optgotischufta; etymologie onzeker.


denk dat je in je achterhoofd moet houden dat beide mogelijkheden van toepassing kunnen zijn. 

f.gaeta - 11 mar 2015 - 15:43

Het woordje oft kan een vereenvoudiging zijn van het woordje ooft, wat in het oud-nederlands fruit betekent.

Daarnaast kan het ook uit het Nederduits of Angelsaksisch komen, oft of often, hetgeen niet aanders dan   vaak   betekent.

E.e.a. is op te zoeken in de New Oxford Dictionary en het Grote Europese Etymologische Boek....................

Jacob van Eik FGA

Jacob van Eik - 13 mar 2015 - 12:26

In welke tijd speelt uw "Jan Pietersen oft van der Velde" zich af ?

Mijns inziens, als Je zo'n verklaring (want dat is het) tot de eerste helft van de 17e eeuw, ergens tegenkomt, goud waard is voor de genealoog.

Tot die tijd werd in de stukken meestal met patroniemen gewerkt, als het om gebeurtenis ging in de besloten dorps gemeenschap.

Dopen, trouwen, begraven, schepenprotocol over verkopen;  maar soms woog de prioriteit van de aard wat zwaarder, zoals in belastingcohiers, protocol van boedelscheidingen, testament, dat men ineens de ware familienaam te voorschijn toverd.

Ik zelf heb jaren lang onderzoek gedaan in mijn geboorteplaats Tilburg, naar het geslacht  "Vermeer" , waarvan zich 1 stam zich een halve eeuw "Meeus" liet moemen.

Dat was 1570-1640. (in Tilburg zijn de doopboeken in 1581 verloren gegaan door

brand in de kerk waar deze gekluisterd lagen, (oorlogs gewoel met "die" van hispaniën, mede omdat de overheersende druk van een generaal in Spaanse dienst: Claude de Berlaymont, heer van Haultepenne door diens voortdurend hoofdkwartier-verplaatsing, aldaar was weggevallen, en Tilburgse schutters zich moesten gaan verdedigen tegen rebelerende troepen die hun kans schoon zagen.)

= dus voor 1581 aangewezen op secundaire bronnen -

Als je dan niets vermoedend, voor alles openstaand, vanuit het heden in die tijd beland, begrijp je niet beter dat "Meeus" ooit in "Vermeer" moet zijn veranderd.

Gaandeweg de protocollen bestuderende kreeg ik wel in de gaten dat het om een patroniem ging; Bartholomeus.  

Eerst 3 generaties verder terug kwam ik hem tegen.

Het persoon bleek als landbouwer eigen bezit te hebben (met hypotheek) en de aanduiding in de kleine heertgang gemeenschap als "Meeus" was voldoende,

om hem te onderscheiden van anderen.

Tot dat ik in de belastingcohiers over 5 decades ging kijken.

Elk jaar kwam weer de hoofdelijke omslag, en men stond per onroerendgoed geregisteerd (naar vermogen).

Zo zag ik betalen Steven Cornelis "Meeus" met echtgenoot en kinderen voluit opgetekend, wat na 20 jaar ineens veranderend in Steven Cornelis Vermeer samen

met het zelfde gezin en bezit.

En zo lukte het om in 1538 weer de draad "Vermeer" in handen te krijgen in mijn speuren verder het verleden in.

U heeft dit ondekken op een gouden schotel aangeleverd gekregen;

Het patroniem Jan "Pietersen" is gelijk aan (voor desbetreffend persoon Jan (bijv.) CornelisZn Van der Velde, ipv Jan CornelisZn Pieterse en geld vermoedelijk ook voor Cornelis PietersZn Pieterse zijn ouders, en zelfs grootouders.

Zij zullen wel ergens een voorvader hebben gehad met voornaam "Pieter",

waarbij diens zoon heel gemakkelijk Pieter Pietersen kon zijn geweest, en diens zoon

Jan = Jan Pieter(Zn) Pietersen.

Tot men dan op een dag (soms zeldzame vondst) de vader van de eerste "Pieter"

ondekt die dan opgetekend staat als Geurt van der Velde....

 die dan wat meer aanzien heeft gehad in een leefgemeenschap;

 en zou dat in theorie kunnen betekenen dat de latere Jan PieterZn Pietersen

je als Jan PieterZn van der Velde mag gaan "zien".

Slechts "zien"

Omdat soms is er in het meerendeel van de gevallen soms zoveel tijd is voorbij gegaan dat de naam "Pietersen" een eigen leven is gaan leiden en van offisieus naar officieel is verworden.  

"Jan Pietersen oft van der Velde" 

Jan Pietersen krijgt hiermee dus de verklaring dat Pietersen een patroniem betreft

uit de familie van der Velde.

Let wel: dit is slechts mijn verklaring, evenwel te gebruiken als "een mogelijkheid"...

Vriendelijk groetend,

WIJKENSIS - 17 mar 2015 - 05:18

Dank voor de uitleg John, mijn vondst dateert van 2e helft 16e eeuw.

J.W.Stolk - 17 mar 2015 - 07:10


ik kom in stukken van Etstoel Drenthe de volgende vermelding tegen 'mijnpenningen oft marten 1709' . Wat is in deze zin de betekenis van oft?

Jochem IJmker - 5 jan 2021 - 20:41







Plaats een reactie

Om reacties (en nieuwe onderwerpen) te plaatsen op het Stamboom Forum dient u eerst in te loggen! Nog geen lid? Registratie is gratis en snel!


Inloggen Registreer nu