47. Akte waarbij Pankras Jans van der Laen ten overstaan van schout en kerkmeesters belooft de kerksloot schoon te houden [circa 1640][1]

Concept 1 stuk – dubbelzijdig geschreven - N.B. In zeer slechte materiële staat.

De akte luidt:

Ehaius Wijckertoren……………………Looij schoudt voor Waarder

Wij onder geschreven Cornelis Willem Ramp, Jan Toonis vande Wel (?) en Jan Paucken van Dijck tegenwoordig regerende kerkmeesters van het kerspel tot Waerder ter eenre ende  Panckras Jans van der Laen wonende in ….. voor mijn selven ende als voocht van mijn moeder Jannitgen, weduwe van zaliger Jan Panckens van der Laen mijn afleden vader ter andere zijde, belovende voor ons en de onsen nacomelingen als namelijck wij …. Kerckmeesters voor ons ende onse nacomende Kerckmeesters en ik Panck Jans van der Laen voor mij ende die het na mij mocht aangaen dat wij de sloodt leggende aan de Westzijde van de kerklaan uit de Westeinder Weeteringe tot in de kercke graft te suveren, afsteecken, uytgraven ende opmaken dat deselfe wijt negen roede voeten[2] ende vier voeten[3] diep ende ook voor dezelfden wijdten ende diepten te sullen houden, soodat datter ten allen tijden bequamelijk sonder … mag worden doorgevaren aan de predikantshuys ende scholen ook schoon te houde, alle onkruit ende vuyligheijt vande gronde schoon afsnijden ende nimmer meer geen hennep in te roten noch van iemand te laten doen alsmede geen vaste planken daar op te houden, maar geve ons gewillig onder de schouw van Schout en Hemeraaden van Waerder ende soeken zijts … sloodt van nu af ten eeuwigen dage nu dus de gemeenlants Weetering sal schouwbaer zijn en deselve doen gelijcken boeten subject geven schout en heemraden bij desen ook mocht om d’ meergemel  sloot 2 maal des jaar dat is met de 1e Jans  en de 2e Matheeus Schouwen met dand..  voeteringen te mogen schouwen ten ingevalle dat de schouw als dan  of ’t eenemaal

ongemaakt of ‘t  --- soodaguis delen niet gem…. 

als  ……………….               In dien gevallen de voorn.

Schout en heem                een maal andermaal en derdemaal

Als in haar..                          brieven gemellt daar op sullen

Moge hare..                              ….. in het ongemaackte

……..                                            …    van ongelijck

midts                                                     van behoorl.  Te laten

a….                                                          woerden beschouwen

                                                                 lastig aan seggen

Wel verstaande dat joh. Panck Janse van der Laan

de vernoemde sloot aan’t …. tot mijnen last neemd

uit d’ voorn schouw te houden d’eerste schouw

sijnde de 8e januari schouwen en wij ……..

Opper opsienders en kerkmeesters de selve aan en

toe.. onsen land nilm. …. Uije den voorn.

Schouw te houden de 2 de februari sijnde den 

6e  maart eenen schouw 

[1] Het jaar 1640 lijkt niet logisch gezien de naam van dominee Wijcketoren die van 1654 tot 1670 in Waarder zijn ambt uitvoerde. Ook was Jan Panckens in 1640 nog niet overleden.

[2] Ongeveer 3 meter 30 centimeter

[3] Voet is ca. 31 cm

1e bladzijde

2e bladzijde

Over Pancras Jansz gesproken

Had je deze foto van Panckres Iansz in de kerk te Waarder al? Helaas geen jaartal vermeld.
 

Verder heb ik nog de door mij bjijgewerkte transcriptie van de akte, waarvan je de foto's hierboven hebt gepubliceerd, :
In het Streekarchief RHC – Rijnstreek en Lopikerwaard te Woerden is in het Oud Archief Waarder de volgende akte gevonden uit ca. 1640 m.b.t. Pankras Jansz. Van der Laen. In de klapper “Inventaris Reeuwijk 13 t/m 20” staat de volgende vermelding::

Naam en magazijnnr: 018/47
Naam Archief: Schoutambacht Waarder
Periode: 1589-1811
Openbaarheid: Onbeperkt:
Toegang: Inventaris door W.R.C. Alkemade, 1986

WEGEN EN WATERSTAAT
47. Akte waarbij Pankras Jans van der Laen ten overstaan van schout en kerkmeesters belooft de kerksloot schoon te houden [circa 1640]
Concept 1 stuk – dubbelzijdig geschreven - N.B. In zeer slechte materiële staat.

Voorzijde document:

Efagas Wijcketoorens Cornelisz Loods schout te Waarder
Aernt Aertssz Rwen schoutvan de Lange Ruijge Weijde
Wij onder geschreven Cornelis Willem Ramp, Jan Trouis van  Wel (?) 
en Jan Pancken van Dijck (ver)tegenwoordigend  de kerkraet van het….  Tot
Waerder ter eenre ende  Panckras Jans van der Laan wonende ter Waerder voor mijn selven 
ende als voocht van mijn moeder Jannitje, 
weduwe van zaliger Jan Pancks van der Laan mijn overleden vader ter andere 
zijde, beloove voor ons en de onsen nacomelingen als namens de 
Kerckmeesters voor ons en de onsen nacomende  ick Panck 
Jansz van der Laan voor mij ende die het naa mij mocht aangaan 
dat wij de sloot leggende aan de Westzijde van de kercklaan 
uit de Westijnder Weeteringe tot in de kercken graft te 
suveren, af te steecken, uyt te graven ende opmaken dat deselfe 
wijt is negen roede voetin (Voet is ca. 31 cm = 2.8- meter)  ende vier voeten ( 1.2 meter) diep ende oock de selfen voor nu en altijt op de voornoemde  wijdten ende diepten te 
sullen houden, soo datter ten allen tijden bequamelijk,  sonde afgehindert,  mach 
worden door gevaren aan de predikants huys ende schooole 
oock schoon te houden, alle onkruijt ende vuyligheijt 
van de gronde schoon afsnijden ende nimmer meer geen hennip in te roten noch van 
ijmant te laten doen alsmede geen vaste 
plancken daar over te houden,   maar geve ons ge
willig onder de schouw van Schout en Heemraaden 
van Waerder ende Lange Ruijge dat de selfde sloodt van nu tot in 
Eeuwige dage nu in ’t gemeenlants ende Wetering 
sal schouwbaer zijn ende selve doen gelijcken boeten 
subject geven schout der heemraden bij dese oock magh 
om de meergenoemde sloot  2 maal des jaars dat is Met
eerste St Jansdag en de tweede Sint Matheeinus schouw met 
de andere weteringen te mogen schouwen en 
in gevallen dat de selfe  als dan ofwel te eendermaal 
Hierna ontbreekt het middenstuk en wordt het helemaal moeilijk te volgen:
ongemaackt of…… sodanig deelen niet gemaackt
als voer schaal ….. dat in dien gevallen den voorn(oemde_ 
schoudt en heem(raden) …  voor maalt + andermaal  en derdemaal
als in haaren ……………………….. brieven gemelt daar en sullen  
mogen haren …………………………………..in het ongemaeckt 
werck ……………………………………….………van ongelijck
mitds…………………………………………...worden beschouwt
…………………………………………….……. lasten aanleggen

Achterzijde document:

Wel verstaan de dat dat ick Panck Jansz.van der Laan 
de voornoemde sloot for mijnen last sal neemen. 
uijt de voornoemde schouw te houden de eerste schouw 
sijnde de St. Jans schouw en wij opper 
opsienders der kercken de selfde aan en
tot onser lasten nemende in  en de voornoemde
 schouw te houden de 2^e schouw sijnde in   
St matheeinus (Mattheus) schouw belastende worden
sijt it gundt voornoemde is voor goet verten van 
waarde te houden en te doen houden ten allen 
tijden onder generaal  verbant en onder hoofden
 van desen renen cie… wat medens van alle
benifitiën van regte of ding  relievind dat of 
andere subtylen vonde idem inhouden van  
desz(elfde) eenigsins  cout rarieeerend of ten
prejudicabel oud soude of oock ter waerde sijnde.
Ons van den inhoude van  bij den Ed(ele) vooggen wat 
vrijwillig sal late condemnen daar tot om
weder roepeh stellende en machtige makende
de beijde procureurs voor de selfde rade 
de een om deselfde condemnatie te ondersoeken
dan de andere   …. … conclusie beladen
t vinden voor .. is voor wat goet en van 
waarde te houden en te doen houden ’t alle tijden
 in de generaal verbandt als in den hoofden 
van dese .. houden  van 
de kerk in Waarder. 

Bedankt Paul voor jouw transcribering van de akte.
De foto van de door jouw gefotografeerde grafsteen had ik al van je gehad.
Wel denk ik dat dit niet de grafsteen van Pank Jansz. de zoon van Jan Pancras kan zijn, aangezien hij pas omstreeks 1710 overleed.
De zerken zijn gedateerd tussen 1585 en 1636.
Wel stuurde jij mij ook een foto van de zerk van Pancras Pietersz. die in 1604 zou zijn overleden. Dit past wel weer mooi binnen de marges van de datering van de zerken.

Deze akte stond op mijn lijstje om een keer te bekijken in het archief te Woerden. Ik had al een sterk vermoeden dat 1640 niet correct was als datum. Hierbij mijn poging tot transcriptie.

D. Esajas Wijckentoorn, Cornelis W. Looij schoudt tot Waarder, Aemel Aartsz Verweij schoudt van de Lange ende Ruijge Weij

Wij ondergesz. Cornelis Willemsz Ramp, Jan Thonisz van der Wel, Jan Pancken van Dijck jegenwoordige regerende kerckmr. vant karspel tot Waarder ter eenre, ende ick ondergesz. Panckras Jansz van der Laan woonende in Waarder voor mij selven ende als voocht van mijn moeder Jannitjen wed. van zalr. Jan Pancken van der Laan mijn overleden vader ter andere zijde, belooven voor ons en onse nacomelingen als namenl. wij opperopsiender ende kerckmr. voor ons ende onse nacomende opperopsienders en kerckmr. en ick Panck Jansz van der Laan voor mij ende die het naa mij mochte aangaan dat wij d'sloodt leggende aan de westsijde van de kercklaan uijt de west eijnder weteringe tot in de kercke graft te sullen af steecken uijt graven ende op maken dat d'selve wijt is 9 roede voeten ende 4 voeten diep ende oock d'selve voor nu ende altijt op d'voorsz wijte ende diepte sullen houden soo datter 't allen tijden bequamenl. sonder verhinderinge mach werden door gevaren aan d'predikants huijs ende schoole oock schoon te houden alle onkruijt ende vuijligh[eijt] van de gronde schoon afsuijden en nimmermeer geen hennip in te rooten noch van ijmant te laten doen, als mede geen vaste plancken daar over te houden, maar geven ons gewilligh onder de schouwe van schoudt en heemraden van Waarder en versoecken zijde dat de selve sloodt van nu aff ten eeuwigen dagen nevens d'gemeenlants weteringe sal schoubaar sijn en d'selve doen gelijcke boeten subject, geven de voorn. schoudt en heemraden bij desen oock macht om d'meergemelte sloot 2 maal des jaars dat is met de St. Jans en St. Matheeuws schouwe, met d'andre weteringen te mogen schouwen ende

[stuk met ontbrekende tekst:]
ingevalle dat d'selve als dan ofte teenemaal
ongemaackt offe [..] soodanigen deele niet gemaeckt
als boven verhaal[t staa]t in dien gevalle de voorn.
schoudt en heem[raden] een maal, andermaal en derdemaal
als in haare s[chouw]brieven gemelt daar over sullen
mogen hare [.....]oeren, ende het ongemaackte
werck [....] van ongelijck
midts [....]re behoorl. te laten
afke[....] werden beschouwt
[.....] laten aan seggen

[achterkant:]
wel verstaande dat ick Panck Jansen van der Laan de vernoemde sloot aan en tot mijnen lasten neeme uijt d'voorn. schouwe tot houden d'eerste schouw sijnde de St. Jans schouwe ende wij opperopsienders ende kerckmr. de selve aan ende tot onsen laste nemen uijt de voorn. schouw te houden de 2de schouw sijnde de St. Matheeuws schouw, renuncierende hier mede van alle exceptien benefitien van rechten oerdien relivimenten ofte andere subtijle vonden den inhouden van desen eenighsins contrarieerende offe prejiducabel wesende oock te vreden sijnde ons van den inhoude deses bij den ed. hoogen ende vrijwilghl. te laten condemneren daar toe onwederroepel. stellende en machtigh makende ... beijde prockureurs voor den selven in de d'eene om deselve condemnatie te versoecken ende dander om te const..eer belovende 't gundt voorsz is voor vast goet en van waarden te houden ende te doen houden 't alle tijd onder generael verbandt als in den hooffde van desen actum sonder arch off list in Waarder

In je schema heb je Geestdorp tussen haakjes geplaatst. De data die daarna verzameld is geeft (helaas) geen enkele aanwijzing dat Swaentje een Geestdorp is. Raadpleging van het WK Woerden zou nog een mogelijkheid zijn hierin duidelijkheid te verkrijgen.

Gerrit, wellicht is het volgende een voldoende aanwijzing ?

RHC Rijnstreek en Lopikerwaard te Woerden, Notariële archieven
Notarieel archief Woerden, Woerden, archief W054, inventarisnummer 8505, aktenummer 29
Notariële akte op 5 april 1645
Vermeldingen
Pietgen Heijndricksz Stehouwer, wonende te Geestdorp, huwelijkspartner, testateur                  [Weduwe v Jan Philipsz ]
Philips Jansz en Gijsbert Jansz Geestdorp, wonende te Woerden, , erfgenaam, bloedverwant,  [hare zoonen]
Walingh Jansz Scheepmacker, wonende te Woerden, , huwelijkspartner                                      [getrouwt hebbende]
Sweertgen Jansdr Geestdorp, wonende te Woerden, , erfgenaam, huwelijkspartner
[.... hare  kinderen met namen Gerrit ende Aert Jansz hare soonen mitsgaders Merrichgen, Hillichgen, Weintgen, Annichgen ende Jannichgen Jansen hare dochters ....]
Weijntgen Jans Geestdorp, wonende te Woerden, overige
Gijsbert Heijndricksz Stehouwer, wonende te Rietveld, , voogd, bloedverwant
RHC Rijnstreek en Lopikerwaard te Woerden, Notariële archieven
Notarieel archief Woerden, Woerden, archief W054, inventaris­num­mer 8505, aktenummer 29
 

1. Zerken: Heel bijzonder nu ik deze tekst heb gelezen: Waarder: In deze kolossale kerk liggen slechts twee zerken met opschrift. Dit is echter op beide afgeloopen. Op één zerk is nog te zien een engel bij een vaas (laatst 18e eeuw). Bron: Mr. P.C. Bloys van Treslong Prins (Hogenda)

2. Transcripties: Dank!!

3. Geestdorp: Info verzameld (waaronder de genoemde akte) maar geen akte waarin Swaentje wordt genoemd. Ooit heeft Nico Plomp in een artikel beloofd hierover óók een artikel te schrijven maar dat is nooit verschenen.

In één van mijn berichten bij dit onderwerp heb ik geschreven: Dit laatste (1636) is m.i. juist omdat Jan Philips de broer is van Zwaantje Filips. Jan Philipsz zou dan dezelfde (kunnen) zijn als Jan Philips 'Geestdorp' die met Pietergen Hendricks Steehouder is getrouwd. 

Deze veronderstelling is onjuist. Jan Philips Geestdorp is voor 4 augustus 1630 overleden. Dan is het onmogelijk dat hij nog zaken doet in 1636.

Gerrit,

Heb jij de bron van jouw vondst voor mij ? 

Ik heb als overlijden genoteerd staan 'voor 5 april 1645', nogal vaag en wat ruim genomen, niet ?     Dat onder verwijzing naar RHC Rijnstreek en Lopikerwaard te Woerden, Notariële archieven, archief W054, inventarisnummer 8505, aktenummer 29
 

Willem,

Datum is niet verkeerd! Maar het kan preziezer!

Zie de onvolprezen lenen:

REPERTORIUM OP DE LENEN VAN DE HOFSTEDE MONTFOORT, 1362-1649 door J.C. Kort
143. 1½ morgen land in Kamerik in twee kampen van 7 morgen gemeen met een kapelrie in de kerk van Kamerik (1630: en de leenman met zijn broers en zusters) voor op de landscheiding tussen Gerverskop en Nieuw-Kamerik, oost: de nonnen van Oudwijk buiten Utrecht, beneden: Herman Nikolaas Boyenz., Reiner Maartensz. en Dirk Hermansz. van der Aa (1533: Jan Arnoutsz. c.s.; 1630: Matthijs Cornelisz. Bersingen; 1641: west: Jan Govertsz. de Wit).
21-6-1485: Johan Jacobsz. de jonge voor Herman Dirk Hermansz., zijn neef, bij opdracht door diens vader in ruil voor het leen Purmerend nr. 46,1 285 in fine fol. 9v, 286 fol. 45.
22-9-1486: Johan Jacobsz. de jonge voor Aleid, dochter van Dirk Hermansz., 286 fol. 45.
6-11-1533: Jan Pietersz. voor Marieke, weduwe Pieter Koenenz., zijn moeder, bij overdracht door Adriaan Zegeromsz. voor Aleid Dirk Hermansz., diens vrouw, 288 fol. 68.
5-8-1540: Jan Pietersz. voor Marieke Pieter Koenenz., zijn moeder, 288 fol. 68.
21-5-1568: Jan Jansz. bij dode van Jan Pieter Koenenz., zijn vader, 288 fol. 68.
1-9-1575: Jan Reael voor Sweertje Arnoutsdr., weduwe van Jan Jansz., 290 fol. 125.
13-12-1576: Jacob Jansz. van Geestdorp zoals Jan Jansz., zijn broer, 290 fol. 125.
14-4-1599: Jan Filipsz. bij dode van Sweertje Arnoutsdr., zijn moeder, 290 fol. 125.
18-11-1628: Jan Filipsz., 290 fol. 125.
4-8-1630: Filips Jansz. ook voor zijn broers en zusters bij dode van Jan Filipsz., zijn vader, in verband met alle processen, eerst te komen aan de broers en zusters, 290 fol. 125.
27-3-1641: Gerard Jansz. bij overdracht door Filips Jansz., zijn broer, na kaveling, bevestigd door Pietertje Hendriksdr. [Stedehouder], weduwe van Jan Filipsz., hun moeder, 291 fol. 130.

Gezellig ........,  

Klasse, bedankt  Gerrit